آنچه باید در مورد سرطان پستان بدانید

ﺳﺮﻃﺎﻥ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﺷﺎﻳﻊ­ﺗﺮﻳﻦ ﺳـﺮﻃﺎﻥ ﺯﻧـﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻤـﺎﻡ ﺩنیا ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷـﻴﻮﻉ ﺁﻥ سالانه به­ طور ﺗﻘﺮﻳﺒـﻲ 2 ﺩﺭﺻـﺪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ می ­یابد.گرچه سرطان پستان تقریباً یک بیماری مختص به خانم­ها است، آقایان نیز مستثنی نیستند. خانم­ها بیش از 99 درصد مبتلایان را تشکیل می­دهند. از نظر سنی بروز سرطان پستان در سن زیر 30 سال شیوع کمتری دارد. 
در کشورهای غربی، سرطان پستان عمدتاً در سنین بالای 50 سالگی دیده می­شود، در حالی­که تعداد بیماران جوان­تر در کشورهای در حال توسعه بیشتراست. طبق مطالعات انجام شده در کشور ما، تعداد مبتلایان در محدوده سنی 49-40 سال، بیشتر از سایر رده­ های سنی است.

در مراحل اولیه بیماری، ممکن است بیمار کاملاً بدون علامت باشد و پس از مراجعه جهت کنترل، شک به وجود سرطان در بیمار ایجاد شود و یا بوسیلة روش­های تشخیصی مثل ماموگرافی و یا سونوگرافی این شک تأیید گردد. بدیهی است در این موارد که ضایعه سرطانی در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود. 

ﺑﺎ ﺩﺭﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺮﻭﺯ ﻭ ﺷـﻴﻮﻉ ﺳـﺮﻃﺎﻥ ﭘﺴـﺘﺎن، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻﻱ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺍﻳـﻦ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺯﻧﺎﻥ ﺟﻮﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻲ­ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻳﻲ ﻣﻮﻟﺪ هستند و از سوی دیگر در ﺻــﻮﺭﺕ ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﺯﻭﺩﻫﻨﮕــﺎﻡ آن از قابل علاج ­ترین سرطان­ها به­ شمار می­رود، مقاله حاضر به بررسی علایم و نشانه­ ها ، عوامل خطر و راه­های تشخیص می­پردازد.

آناتومیپستان

ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮﺑﻊ ﺷﮑﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺮﻗﻮﻩ، ﺍﺯ ﭘﺎﯾﻴﻦ ﺑﻪ ﮐﺶ ﻟﺒﺎﺱ ﺯﯾﺮ، ﺍﺯ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻪ ﺧﻄﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻭﺳﻂ ﺣﻔﺮﻩ ﺯﯾﺮﺑﻐﻞ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻴﻦ ﺭﺳﻢ ﻣﯽ­ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﺑﻪ ﺟﻨﺎﻍ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﯽ­ﺷﻮﺩ. ﭘﺴﺘﺎﻥ ﻋﻀﻮی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻏﺪﺩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺷﻴﺮ ﻭ ﻣﺠﺎﺭی ﺷﻴﺮی ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻁﺮﺍﻑ ﺍﯾﻦ ﻏﺪﺩ ﻭ ﻣﺠﺎﺭی ﺭﺍ ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﯽ ﻭ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻧﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ­ﺍﻧﺪ. ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﻏﺪﺩی ﻭ ﭼﺮﺑﯽ ﭘﺴﺘﺎﻥ، ﻋﻀﻼﺕ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﺭﻭی ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ­ﮔﻴﺮﺩ. ﺍﺯ ﻏﻼﻑ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪﻩ ﺍﯾﻦ ﻋﻀﻼﺕ، ﻁﻨﺎﺏ­ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﻣﯽ­ﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻻﺑﻪ­ﻻی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﺴﺘﺎﻥ، ﺑﻪ ﺯﯾﺮ ﭘﻮﺳﺖ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﻣﯽ­ﭼﺴﺒﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ­ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﭘﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺭﻭی ﻋﻀﻼﺕ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ.

عواملخطرشناختهشدهبرایسرطانپستانعبارتنداز:

دارا بودن هر یک از عوامل زیر، بدین معنی نیست که شما حتماً به سرطان پستان مبتلا خواهید شد. بلکه مفهوم آن این است که اندکی بیشتر از جمعیت زنان عادی (فاقد عوامل خطر) در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید، بنابراین بایستی تحت نظر پزشک از برنامه­ های تشخیص زودرس استفاده کنید. 

وجود توده یا تومور پستان: توده هایی که سفت، گاه غیر متحرک و با چسبندگی به اطراف لمس می­شوند. بیشتر این توده­ ها بی­ درد و منفرد هستند.

ترشح از نوک پستان : ترشحاتی که بر اثر ابتلا به سرطانپستان از سینه­ ها خارج می­شوند به طور معمول خون واضح و یا خونابه­ای و در بعضی موارد بی­رنگ می­باشند .

ایجاد تغییرات در پوست پستان :این تغییرات شامل کشیدگی و فرورفتگی در پوست پستان می­باشند.

ایجاد تغییرات در نوک پستان : فرورفتگی نوک پستان به صورت ثابت، قرمز شدن نوک پستان و پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن می­تواند در اثر نوعی سرطان پستان ایجاد می­شوند.

تغییر اندازه ی پستان :در بعضی موارد ناشی از بزرگ بودن بیش از حد یک تومور و یا التهاب زیاد در حوالی تومورهای کوچک، پستان در یک سمت بزرگ­تر از سمت مقابل می­شود.

تشخیص

در شرایط فعلی سه روش برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان وجود دارد که استفاده از آن به سن فرد بستگی دارد و ممکن است تواماً یا مجزا به کار گرفته بشود .

• خودآزمایی سینه هر ماه

این روش توسط خود خانم انجام می­شود که هر ناحیه از پستان را از نظر فرو رفتگی، تورم و برآمدگی مورد بررسی قرار می­دهد. بهترین زمان معاینه سینه در زنان قبل از دوران یائسگی در پایان چرخه قاعدگی زن است. چرا که نوسانات هورمونی و تغییر پستان به جز این مدت طبیعی می­باشد. بانوانی هستند که بعد از دوران یائسگی قرار دارند یا دوره­ های سیکل ماهیانه نامنظمی دارند، بدون در نظر گرفتن چرخه قاعدگی، خودآزماییپستان را ماهی یک­بار انجام دهند.

• معاینه کامل پستان توسط پزشک

تمامی بانوان باید بین سنین 25 الی 40 سالگی هر سه سال یک بار توسط بهترین جراح سینه معاینه شوند.

• ماموگرافی

ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان است و هدف اصلی از انجام ماموگرافی سینه شناسایی زودهنگام  می­باشد. بهترین زمان انجام ماموگرافی هفته اول قاعدگی است. در شرایط عادی (هیچ عامل خطری برای سرطان پستان در فرد وجود نداشته باشد) اولین ماموگرافی در سن 35 سالگی انجام می­شود. سپس از سن 40 الی 50 سالگی هر یک تا سه سال 1 بار تکرار می­شود .از سن 50 سالگی سالانه 1 بار انجام ماموگرافی سینه توصیه می­شود.

نحوهصحیحخودآزماییپستان

چند گام متفاوت وجود دارد که شما مطمئن شوید که هر مرحله از معاینه سینه توسط خود فرد، به درستی انجام می­شود.

1. حرکت انگشتان به بالا و پایین بر روی پستان حرکت خواهد داشت.
2. حرکت انگشتان از نوک پستان شروع می­شود و به بیرون می­رود.
3. به صورت دایره­ای و مدور با حرکت انگشتان دست نوک پستان را لمس کنید و به سمت بیرون ببرید.
4. می توانید پستان را به چهار ربع تقسیم کنید و هر کدام را به صورت جداگانه بررسی نمایید.
5. قابل توجه است که روند لمس کردن، کل پستان تا معاینه زیر بغل را در بر بگیرد.

معاینه پستان خود فرد شامل دو مرحله است :

1-     نگاه کردن

دست­های خود را به صورت آویزان در دو طرف بدن قرار دهید.

دستان خود را از کنار سر کاملا صاف به طرف بالا بکشید.

دست خود را به کمر بزنید و فشار دهید.

در هر سه وضعیت بالا باید با دقت به پستان­ها نگاه کنید و تغییرات نوک پستان از قبیل فرو رفتگی، پوسته پوسته شدن و انحراف، همچنین قرمزی یا زخم، نامتقارن بودن، برآمدگی یا برجستگی عروق خونی در قسمتی از پستان را مورد بررسی قرار دهید.

قابل ذکر است که اگر نامتقارن بودن پستان­ها مادرزادی باشد یا از دوران بلوغ یا بعد از شیردهی ایجاد شده باشد، مساله مهمی نیست اما اگر خود به خود ایجاد شده باشد باید مورد بررسی قرار گیرد.

2-     لمسکردن

برای لمس کردن و معاینه صحیح سینه­ ها باید با بند آخر سه انگشت میانی دست­ها سینه را لمس کنید. قابل ذکر است که از نوک انگشت استفاده نکنید و از فشار دادن پستان بین انگشتان خودداری نمایید.

مناطقی که باید معاینه شود شامل محدوده بین استخوان ترقوه از بالا، استخوان جناغ پستان و زیر بغل فرد از دو طرف و دو انگشت پایین­تر از لبه پایینی پستان.

ابتدا دراز بکشید و برای معاینه پستان چپ یک بالشت کوچک زیر شانه و دست چپ خود قرار دهید، شانه باید به حدی بالا باشد که پستان چپ میان قفسه سینه باشد و به هیچ سمتی انحراف نداشته باشد.

برای معاینه پستان راست از دست چپ و بالعکس برای پستان چپ از دست راست استفاده نمایید.

کل پستان باید با حرکت چرخشی کوتاهی لمس شود.