در شماره ی قبل گفتیم که بیماری سرطان در حقیقت شامل یک بیماری منفرد با مجموعه ای از علل، راهکار های بیماریزایی و علایم در نقطه ی خاصی از بدن نیست، بلکه زاده ی به هم پیوستن و همکاری چندین علت و مکانیزم بیماری زایی برای از کار انداختن یکی از
دقیق
ترین سیستم های تنظیم کننده در بدن یعنی سیستم کنترل تکثیر واحد های سازنده ی بدن(سلول) است.سیستمی که با قدرت و دقت بسیار، رشد و فعالیت سلول های بدن ما را تنظیم می کند و قطعا راهکار های محافظتی زیادی برای حفاظت از خود خواهد داشت.آسیب زدن به چنین سیستمی نمی تواند حاصل از وجود یک عامل آسیب رسان و در مدت زمانی کوتاه باشد و عوامل آسیب رسان مختلفی در مدت زمان طولانی(طول عمر ما)، با همکاری هم قادر خواهند بود، در کار این سیستم اختلال ایجاد کنند و منجر به بروز سرطان شوند. به همین علت است که اکثر سرطان ها در سنین بالا ایجاد می شوند. با گذشت زمان، عوامل آسیب رسان و سرطانزا، در صورت وجود، قادر خواهند بود به مرور اثرات خود را بر سلول های بدن اعمال کنند.
سبک زندگی یا لایف استایل نادرست یکی از عوامل بسیار مهم در ابتلا به سرطان می باشد. کیفیت و شیوه ی زندگی، تعیین کننده ی تماس یا عدم تماس بدن با عوامل سرطانزا و چگونگی پاسخ آن به این عوامل مضر خواهد بود. این عامل در علم پزشکی لایف استایل نام میگیرد(به معنای سبک یا شیوه ی زندگی)و نقش تعیین کنندگی بسیار پررنگی در ابتلا یا عدم ابتلا به سرطان یا به طور جامع هر بیماری دیگری بازی می کند.
اعمالی که انسان در قبال بدن خود انجام می دهد، مستقیما روی سلامت وی تاثیر خواهد گذاشت و در طولانی مدت اثرات آن به وضوح قابل مشاهده و ارزیابی خواهد بود.
تغذیه
یکی از اصلی ترین موارد شیوه ی زندگی سالم، تغذیه ی سالم است. از نظر علمی تغذیه عبارت است از مجموعه فعل و انفعالاتی که موجب میشوند موجود زنده مواد مغذی را دریافت داشته و آنها را به مصرف رشد و نمو و نوسازی بدن برساند، بهعلاوه انرژی لازم برای انجام اعمال حیاتی و سایر فعالیتهای مربوطه را تأمین کند.
نحوه ی تغذیه ی فرد در طولانی مدت نقش تعیین کنندگی زیادی در سلامت عمومی بدن و عدم ابتلا به بیماری های مختلف و علی الخصوص سرطان بازی می کند.اما تغذیه ی صحیح و سالم چیست؟
1-یکی از اصلی ترین فاکتور های برنامه ی غذایی سالم، وعده ی صبحانه است.میزان جذب مواد غذایی در ساعات اولیه پس از بیداری به میزان قابل توجهی بیشتر از سایر زمان هاست و با خوردن صبحانه ی کامل میتوان بخش زیادی از مواد غذایی مورد نیاز بدن در طول روز را تامین کرد.خوردن صبحانه مانع ایجاد احساس گرسنگی در ساعات بعدی روز میشود.تحقیقات ثابت کرده مصرف صبحانه میتواند متابولیسم(سوخت و ساز درونی بدن) را از طریق بیشتر سوزاندن چربی ها در طول روز تا 10 درصد افزایش دهد.احتمال رشد سلول های سرطانی با میزان چربی و کلسترول رابطه مستقیم دارد.
مصرف صبحانه همچنین تاثیر بسزایی در افزایش قدرت ذهن و تمرکز دارد.
2-در یک برنامه ی غذایی سالم چربی اشباع نشده ی زیاد و چربی اشباع شده ی کمی وجود دارد.
در نگاهی کلی در مجموعه غذاهای مصرفی ما دو نوع چربی یافت میشود:چربی اشباع شده و اشباع نشده.
چربی اشباع نشده یا چربی خوب به حالت مایع است و اغلب روغن های گیاهی را شامل میشود.این نوع چربی قابلیت رسوب در رگ ها را نداشته و خواص ضد سرطانی دارد.برای مثال روغن زیتون، روغن گردو، روغن کانولا، چربی موجود در گوشت های دریایی و روغن کنجد از چربی های خوب محسوب میشوند.
چربی اشباع شده یا چربی بد غالبا حالت جامد دارد.اما میتواند در دمای اتاق حالت نیمه جامد یا مایع نیز داشته باشد.مصرف این نوع چربی ها میزان کلسترول و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد.برای مثال روغن های حیوانی (پی یا دمبه)، روغن هسته ی خرما و روغن نارگیل در این دسته از چربی ها قرار میگیرند و مصرف کم انها توصیه میگردد.
نا گفته نماند که بعضی از روغن هایی که ما به طور روزمره استفاده میکنیم، حد واسطی از دو نوع چربی مذکور میباشند و هر دو نوع چربی در انها یافت میشود.روغن های افتابگردان،ذرت و بادام زمینی از این دسته هستند و لذا باید در مصرف انها احتیاط نمود.
جالب است بدانیم که زنان اسکیمو به دلیل مصرف زیاد ماهی و چربی های گوشت های دریایی کمتر به سرطان سینه مبتلا میشوند.این در حالی است که شیوع سرطان سینه در زنان 1 به 8 است.به این معنا که از هر 8 زن 1 نفر به این بیماری مبتلا میشود.
3-رژیم غذایی ضد سرطان=میوه جات +سبزیجات.
یکی از راهکار های ایجاد بیماری سرطان آسیب زدن رادیکالهای آزاد به سلول های سالم است.رادیکالهای آزاد مولکول هایی هستند که از قدرت واکنش بالایی برخوردارند و میتوانند با اجزای سلول های سالم واکنش های بی جا و مضر ایجاد کنند.این مولکول ها ممکن است در اثر عوامل طبیعی مانند سوخت و ساز طبیعی خود بدن یا عوامل غیر طبیعی مثل مصرف دخانیات، قرار گرفتن در معرض اشعه ی رادیو اکتیو یا مصرف مواد شیمیایی خاص در بدن ایجاد شوند.
دود سیگار دارای مولکول های رادیکال آزاد بسیار زیادی میباشد.این مولکول ها از ریه ها جذب خون شده و با گردش خون در تمام بدن پخش میگردند و به تمام سلول ها اسیب میزنند.
اما با چه راهی میتوان با مولکول های رادیکال ازاد نا خواسته ای که در بدن به وجود امده اند مقابله کرد؟
رادیکال های ازاد واکنش پذیری بالایی دارند و از این طریق به مولکول های بدن حمله میکنند و باعث ایجاد سرطان میشوند.مولکول های خاصی به نام ((آنتی اکسیدان)) وجود دارند که در صورت حضور انها در خون به دلیل میل بیشترشان به رادیکال های ازاد به رادیکال های ازاد چسبیده و مانع اثر انها روی سلول های بدن میشوند و در واقع اثر انها را خنثی میکنند.میزان آنتی اکسیدان ها در بدن با احتمال ابتلا به سرطان نسبت معکوس دارد.غنی ترین منبع موجود برای دریافت مواد انتی اکسیدان میوه جات و سبزیجات تازه هستند.مصرف میوه جات و سبزیجات تازه به طور مداوم تا حدود قابل توجهی از ریسک ابتلا به سرطان می کاهد.در زیر لیست بعضی از میوه ها و نام انتی اکسیدانی که در انها یافت میشود را مشاهده میکنیم:
لیکوپن:گوجه فرنگی و فراورده های آن، انگور صورتی، هندوانه
لوتیین:سبزیجات برگ سبز از قبیل:کلم، بروکلی، کیوی، اسفناج، کدو
سلنیوم:ماهی، گوشت قرمز،تخم مرغ، حبوبات، سیر
فیتوکمیکال:سویا، انار، چای
سایر موارد تغذیه ی سالم در شماره ی بعدی خواهد آمد.